Zeiltaal

Zeiltaal

Als beginner in de zeilsport is de taal of beter gezegd de terminologie of het jargon iets wat tot opperste verwarring kan leiden. Nu is bakboord of stuurboord echt niet zo lastig om te onthouden. Wat absoluut helpt is wanneer je je eerste zeillaarzen aanschaft en voor de startende zeil mens in vertwijfeling de linker (ofwel bakboord) laars een rode hiel meekrijgt en de stuurboord laars een groene. Bij twijfel of lichten of boeien in de havenmond volstaat een simpele blik op de voeten. Maar dan ben je d'r nog niet.

Is het nodig?

Ik vraag me sterk af of de Zeiltaal nodig is, of dat het hoort bij de beleving en de mores van de subcultuur die de zeilsport is. Natuurlijk ook gestoeld op de rijke historie van Nederland als varende natie. Maar De vergelijking met de golfsport doemt veelvuldig op in mijn gedachten. Functioneel of folklore?

Volgens J. Peter Hoefnagel in Het kleine Zeilboek is het hebben van een Zeiltaal een noodzaak omdat alle verschillende onderdelen van het zeilen en manoeuvres niet in 'normaal' Nederlands is uit te drukken. Vooralsnog vraag ik me af of dit zo is, gezien de rijkheid van de Nederlandse taal, maar ik ben bereid de stelling te aanvaarden. Toch wat voorbeelden ter illustratie.

Logica?

Wat is de logica in Zeiltaal? Ik heb moeite deze te ontdekken en moet mij derhalve behelpen met het 'uit mijn hoofd leren', niet mijn favoriete modus. Ben grotere fan van begrip, wat beter beklijft. Een paar voorbeelden die hebben geleid tot mijn verwondering en vaak bijdragen aan de verwarring aan boord.

• Val: de lijn die het zeil laat vallen of neerhaalt, dat lukt. Dan kijk ik in mijn boekje en wat zie ik dan: een rolval wordt ten onrechte ook een reeflijn genoemd. En dan ben je de weg weer kwijt. Reeflijn? Reven is toch 'neerhalen of oprollen'? Bijna goed. Een reeflijn is niet om het zeil geheel op te rollen, maar slechts gedeeltelijk, dus om een rif te zetten en het zeil kleiner te maken. Rif zetten? Ok, op les gehad en gedaan, dus bekend. Maar dan.......
• Hoger en lager sturen: ofwel naar de wind toe en van de wind af. Lijkt logisch, maar dan de relatie met hoge wal (waar de wind vanaf staat) en lage wal (waar de wind naar toe blaast). Huh?? De eerste keer dat iemand je vraagt om op te loeven of of te vallen, weet je niet wat je moet doen, uitleg helpt, maar het blijft schakelen in het koppie.
• Afvallen: van de wind af sturen
• Oploeven: naar de wind toe sturen

Ok, dat staat nu in het systeem. Maar waarom dan nog een setje termen voor dezelfde begrippen? Op- en Afsturen: naar de wind toe en af sturen.

Het gaat lukken, maar veel is het wel wanneer je niet met zeilen bent opgegroeid. Daarnaast nog de verschillende wind koersen in combinatie met een helmstok die 'counter intuïtief' werkt in eerste instantie. De helmstok went snel, kom je achter als een stuurwiel in je handen krijgt op een les-Bavaria en vrolijk de verkeerde kant opstuurt. De windrichtingen hebben meer tijd nodig en een geduldige schipper.

Vooralsnog ervaring opdoende als aanleghulp, sluismaatje, fokkemaat en stuurvrouw en in mijn comfortzone als culi-cateraar: bring on the bubbles, kaasjes en foie gras.